Wat brengt de evaluatie van de ELV Directive?
‘Volgende stap: meer inzicht in plastics voor betere scheiding’
Maar liefst 9 procent van alle geproduceerde plastics in Europa is bestemd voor autoproductie. Toch stelt de ELV Directive nog geen regels specifiek voor kunststofrecycling en -hergebruik. En dat terwijl de beoogde circulariteit in 2050 vraagt om strenge, gerichte targets. Komen die er in de volgende update van de Directive? ARN-experts Janet Kes en Barend Ubbink kijken vooruit.
In een nieuwe auto zitten tegenwoordig gemiddeld 39 verschillende soorten kunststof, samen ongeveer 40-50 kg van het voertuiggewicht. En de verwachting is dat het aandeel plastics in auto’s toeneemt. “In het streven naar steeds betere, steeds comfortabelere én steeds lichtere – en daardoor zuinigere – auto’s spelen plastics een grote rol”, zegt Barend Ubbink, Quality Assurance bij ARN. “Tegelijkertijd staat kunststofrecycling nog in de kinderschoenen. Plastics uit voertuigen worden nu gerecycled vanuit de overall doelstelling uit de ELV-Directive van 95 procent, maar er gelden nog geen specifieke doelstellingen voor plastics. Wil de Europese overheid de ambities op het gebied van plastics waarmaken dan zal je ook moeten nadenken over specifiekere regels voor deze materialen.”
Europees geregeld
De herziene ELV-richtlijn, die nu onder revisie is, zou in de aanscherpte regelgeving kunnen voorzien. Dat verwacht ook Ubbinks collega Janet Kes, manager Batterijen en Quality Assurance bij ARN. Beiden verwachten dat er in de algemene 95 procent-recyclingdoelstelling voor auto’s een specifieke deel-doelstelling komt voor plastics. Kes: “Daarnaast zal hoogwaardig hergebruik van plastics in belang toenemen. Dat zijn allemaal zaken die de markt ertoe moeten bewegen om meer met de plastics uit auto’s te gaan doen. Aan de voorkant, tijdens het design, maar ook bij hergebruik en recycling aan de achterkant.”
Plastics uit autowrakken worden na het shreddingsproces gescheiden
Barend Ubbink, ARN
Ubbink ziet ook wel wat in Europese regelgeving die zich richt op de toename van het gebruik van kunststofrecyclaten in auto’s. “Die regelgeving zou zich dan bij voorkeur moeten richten op de toeleveranciers van de autofabrikanten. Als zij verplicht een bepaald percentage recyclaat in hun onderdelen moeten verwerken, grijpt de fabrikant nooit mis. Zo weet je zeker dat plastic in auto’s voor een bepaald deel uit recyclaat bestaat.”
Helder inzicht
Een van de punten hoog op de agenda van de aan te scherpen ELV-richtlijn is een compleet en helder inzicht in al die verschillende kunststoffen. Er is al wel het IDIS-systeem, waarin je per automodel bijvoorbeeld kunt lezen dat een bumper van ABS is gemaakt. Maar dat zegt nog niet veel over de exacte samenstelling of waar elke kunststofvariant exact zit – informatie die je voor gerichte scheiding wel nodig hebt. Kes: “Het is lastig deze informatie te verkrijgen; de toeleveranciersindustrie voor auto’s bestaat uit veel verschillende ketens die onderling en uiteindelijk naar de fabrikant informatie uitwisselen. En dan is het de vraag wat je kan met deze informatie aan de achterkant – waar de auto’s door elkaar vrij grofstoffelijk worden verwerkt…”
Kunststof in kaart
Het totale percentage teruggewonnen kunststof is nu weliswaar hoog, maar de kwaliteit ervan kan beter: het is nu in de meeste gevallen niet opnieuw bruikbaar voor dezelfde toepassing. Voor hoogwaardig of zelfs circulair hergebruik is meer nodig.
Ubbink: “Elk automerk gebruikt andere kunststoffen, andere materiaalsamenstellingen, brandvertragende additieven en verschillende constructie- of montagemethoden. Om die goed te kunnen scheiden, moeten we weten van welke soorten plastics al die kunststofonderdelen zijn gemaakt, waar die zich bevinden en hoe ze zijn bevestigd. We staan op het punt een project te starten waarmee we dat in kaart brengen.”
Standaardisering van materialen en toepassingen
De moraal van het verhaal: je moet van elkaar weten waar je mee bezig bent. Kes: “Het is heel belangrijk om de diverse ketens met elkaar te verbinden. De kunst is om onderling kennis en ideeën uit te wisselen: als jullie nou dit doen, dan kunnen wij het makkelijker verwerken aan het eind van de levenscyclus.”
Het is heel belangrijk om de diverse ketens met elkaar te verbinden. De kunst is om onderling kennis en ideeën uit te wisselen
Janet Kes, ARN
In dat licht schoven recent, op initiatief van het RIVM, diverse belangenbehartigers uit de keten aan tafel voor workshops. Dat waren zowel producenten, toeleveranciers als demontage- en recyclingbedrijven. “Opvallend genoeg was dat voor velen van hen voor het eerst dat ze in een dergelijke setting elkaar ontmoetten”, aldus Kes.
Een van de onderwerpen tijdens de workshop was het gebruik van lijm. Ubbink: “Een producent kan bijvoorbeeld een lijm gebruiken die nooit meer loslaat, terwijl een recyclingbedrijf daar wél alle belang bij heeft – of dat nu bij een voorruit is of een ingewikkeld composiet waarin plastic is verwerkt. Een lijm die met behulp van licht loslaat, kan al een wereld van verschil vormen. De diverse partijen in de keten lijken geholpen bij standaards: duidelijke, vastomlijnde afspraken rondom product- en materiaalgebruik, montage én demontage en recycling. Standaards kunnen de recyclingratio’s aanzienlijk verhogen.”
Op zoek naar de ‘spookauto’s’
Een andere belangrijke voorwaarde om meer kunststoffen hoogwaardig te kunnen recyclen is betere traceerbaarheid van autowrakken, de zogeheten ‘ELV whereabouts’. Ook al zo’n speerpunt van de nieuwe ELV-richtlijn. Nederland heeft op dit thema goede ervaringen, mede dankzij het ARN- en RDW-systeem, en dient als voorbeeld in Europees verband. Kes: “Het succes van ARN met registratie is mede te danken aan het kentekenregistratiesysteem van de RDW, een van de betere van Europa. Daardoor kunnen we ELV-wrakken goed monitoren; we weten welke auto waar wordt afgemeld en dus waar welke afvalstoffen er te verwachten zijn. Een goed registratiesysteem van autowrakken is onontbeerlijk voor het goed invullen van de autowrakkenrichtlijn.”
Scheiden of shredden?
Ook de fase waarin je stopt met scheiden en overgaat tot shredden is belangrijk, zegt Ubbink. “In theorie kun je bij het demontagebedrijf alles tot op de laatste gram demonteren. Dat klinkt goed, maar is enorm bewerkelijk en dus heel kostbaar. Sinds de post shredder technology-fabriek er is, wordt er meer plastic gerecycled. Vroeger haalden we handmatig gemiddeld zo’n zeven kilo relatief schoon kunststof van auto’s en ging de rest mee de oven in. Tegenwoordig sturen we wrakken naar de shredder en halen we per auto tot wel veertig kilo geshredderd plastic terug. Veel meer en veel efficiënter dus, maar daarmee niet altijd hoogwaardiger. Het is een keuze: is je target om zo veel mogelijk gewichtsprocent kunststof te hergebruiken of wil je zo schoon mogelijke materiaalstromen om zo veel mogelijk circulair te kunnen werken?”
De rol van ARN
ARN speelt graag een rol bij een slimmere en hoogwaardige verwerking van plastic. Ubbink: “Technisch en technologisch kan er steeds meer. De vraag is of de juiste technieken voor hoogwaardige plasticrecycling al op grote schaal aanwezig zijn. ARN zoekt continu naar nieuwe, betere technieken daarvoor en promoot die bij gebleken geschiktheid. Zoals nieuwe technologie voor het scheiden van zwarte kunststoffen.”
In Nederland worden met PST-technologie al veel plastics uit de auto hoogwaardig verwerkt
Janet Kes, ARN
Monitoren, bijsturen en optimaliseren: dat is wat ARN de komende tijd fanatiek blijft doen. Kes: “Onze taak is de ontwikkelingen op de voet volgen. Welke wet- en regelgeving komt eraan met de nieuwe ELV Directive? Welke technologieën breken door? Er zijn veel vraagtekens, maar er is ook houvast: de auto’s die straks worden gerecycled zijn nu al gemaakt.”
Kes en Ubbink hopen en verwachten dat toekomstige regels en ontwikkelingen de keten niet te veel zullen ontwrichten. Kes: “In Nederland staan we goed voorgesorteerd, maar stilzitten is geen optie.”
Sustainable Development Goals
Voor het vierde jaar legt ARN zichzelf langs de meetlat van de Sustainable Development Goals (SDG’s) met in het achterhoofd het motto ‘lean and green’. De hiernaast afgebeelde, gekleurde SDG’s zijn specifiek van toepassing op de inhoud van deze pagina.
Nu in actie voor de wereld van straks
De hogere ambities in automotive plasticrecycling komen voort uit de ambities van de Europese Commissie richting een circulaire economie. EU-commissaris Frans Timmermans heeft daarvoor in 2018 een strategie geïntroduceerd om minder nieuwe plastics te gebruiken en hergebruik op te voeren. Daarbij lag primair de focus op single use plastics, zoals kunststof wattenstaafjes en rietjes, omdat die leiden tot veel zichtbaar zwerfvuil. Op dat punt zijn in korte tijd al goede stappen gezet – het zogeheten laaghangend fruit. De ambities in recycling of zelfs circulariteit van automotive plastics zijn een zaak van de lange adem: het betreft zeer complexe producten en grote (vaak tegenstrijdige) belangen op punten als veiligheid, gewichtsbesparing, productiekosten, comfort en energieverbruiks-/ CO2-reductie. ‘Regeren is vooruitzien’ is het adagium: productverbeteringen die autofabrikanten nu doorvoeren, zien we grosso modo pas over zo’n achttien jaar terug bij de demontagebedrijven.